Uyku bedenin fizyolojik anlamda onarımı,belleğin pekişmesi, duyguların düzenlenmesi ve psikolojik sağlığın korunması açısından çok önemlidir.
Uyku, beynin yeniden yapılanması ve duygusal onarım sürecidir.
Uykunun değeri yalnızca dinlenmek değil aynı zamanda yenilenmektir.
Uykunun üç temel işlevi vardır:
Bunlar, fizyolojik yenilenme, bilişsel düzenleme ve duygusal bütünlemedir.
Fizyolojik Yenilenme:
hücre onarımı, bağışıklık sistemi aktivasyonu ve hormonal denge sağlanması
Bilişsel Düzenleme:
öğrenme, bellek pekiştirme, problem çözme
Duygusal Bütünleme:
stres azaltımı, travmatik durumların işlenmesi ve ruhsal denge
Bütün bunlar gece boyunca gerçekleşe uyku döngüsünde oluşur.
Uyku ve uyku sorunları da samsun psikolog ve samsun psikoloji yazıları içinde önemli yer kaplayan makalelerdir. Bu konu ile ilgili samsun emdr veya Samsun’da diğer psikoterapi ekolleriyle çalışma yapmak isteyen danışanlar samsun psikolog, samsun klinik psikolog veya samsun psikoterapist samsun terapist gibi aramalar yapmaktadırlar. Bu aramalardan önce hem uykuyla ilgili detaylı bilgi edinmek hem de bu konuda tahlil ve muayenenizi yaptırmak için hasteneye doktorunuza başvurmanız ve doktorunuzun yönlendirmesi sonucunda bir çalışma yapmanız en sağlıklısı olacaktır. Şimdi bu uyku döngüsü nedir bir bakalım.
Uyku iki ana sistemden oluşur. Bunlar N-REM ve REM evreleridir.
N-REM uykusu vücudu yediler sinaptik bağlantıları düzenler. REM uykusu ise duygusal hafızayı işler, rüyalar bu evrededir.
Uyku sırasındaki N-Rem evresinde hücresel onarım ve enerji restorasyonu sağlanır.
Allan Rechtschaffen (1983) tarafından yapılan bir çalışmada uzun süre uykusuz kalan hayvanların bağışıklık sistemlerinin çöktüğü ve öldükleri gözlemlenmiştir.
Yine başka bir çalışmada, gündüz oluşan milyonlarca nöral bağlantının, uykuda sadeleştiği ve böylece öğrenmenin kalıcı hale geldiği ifade edilmiştir (Tononi ve Cirelli, 2003)
REM uykusu duygusal hatıraların yeniden işlenmesi için kritik bir evredir.
Matthew Walker (2017) tarafında yapılan bir çalışmada, uyku kalitesi düşük kişilerin amigdala aktivitelerinin %60’a kadar arttığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla uykusuzluğun, duygusal regülasyonu sekteye uğrattığı ve küçük stres faktörlerinde bile aşırı duygusal tepkilerin oluştuğu ifade edilmektedir.
REM uykusunun duygusal yoğunluğu azaltarak travmatik anıların olumsuz etkisini azalttığı saptanmıştır. (Walker ve van der Helm, 2009)
Yani uykusuz kalmış bir beynin daha öfkeli daha kaygılı ve stresli olduğunu söylemek mümkündür.
Peki uyku esnasındaki bu REM ve N-REM evrelerinde neler olur?
N-REM 1 Evresi: Geçiş Aşaması
Bu evre yüzeysel uykunun olduğu evredir.
Kaslar gevşer, bilinç azalır, beden tam uykuya hazırlanır ve duygusal girişler azalır.
N-REM 2 Evresi: Hafif Uyku
Bu evrede öğrenme ve hafıza pekiştirmeleri sağlanır.
Bilgilerin kısa süreli hafızadan uzun süreli hafızaya aktarımı sağlanır.
N-REM 3 Evresi: Derin Uyku
Büyüme hormonu salınır.
Bedensel yenilenme, bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve enerji depolanması bu evrede sağlanır.
REM Evresi: Rüya Uykusu
Beyin neredeyse uyanık gibi aktiftir ancak kaslar pasif haldedir.
Duygusal anılar ve karmaşık öğrenmeler bu evrede işlenir.
Bu evrenin işlevi duygusal regülasyonun sağlanması ve bastırılmış duyguların sembolik olarak ifade edilmesidir.
Bütün evreler sağlıklı bir uyku döngüsünde her gece 4-6 kez tekrar edilir ve her bir döngü yaklaşık 90 dakika sürer.
Bu evrelerle birlikte uyku beynin aktif dinlenme halidir. Yani geceleri sadece bedenimiz uyumaz beynimiz de kendini onarma sürecindedir.
Adem Tatar
Klinik Psikolog